HEEREN VAN ALTENA

Heeren
van Altena

Laat je terug voeren naar het late 15e-eeuwse Altena en zijn Bourgondische bewoners met de Heeren van Altena, die onder de banieren met de rode zalmen hun kampement opzetten. Binnen ons kamp kom je allerlei figuren en aspecten uit deze tijd tegen, wat zorgt voor een mooi beeld van de 15e eeuw. Neem een kijkje in de wapenarsenalen van de Heeren en zie de harnassen waarmee onze ridders ten strijde trekken – waar onze ridders je alles weten uit te leggen over de verschillende wapens en beschermingen uit die tijd – of kijk mee met onze ambachtslieden die druk bezig zijn met het met vervaardigen van allerlei dagelijkse producten en voorwerpen. Kijk ook eens bij onze koks, die druk bezig zijn in de middeleeuwse keuken, terwijl verschillende kampleden rond de tafels zitten om sterke verhalen te vertellen over strijd en overwinningen. De Heeren van Altena nodigen iedereen uit om een kijkje te komen nemen in hun kampement!

Gevechten Gevechten
Gevechten Onze ridders laten je zien hoe in de middeleeuwen gevochten werd. In vol harnas demonstreren zij de verschillende middeleeuwse wapens en technieken waarmee men elkaar vroeger te lijf gingen.
Levende Geschiedenis Levende Geschiedenis
Levende Geschiedenis De Heeren van Altena laten u in hun kampement zien hoe het dagelijkse leven in de 15e eeuw in Nederland er uit zag. Van kleding tot koken, van ambachten tot dagelijkse bezigheden. U waant zich geheel terug in de middeleeuwen.
Historisch Historisch
Historisch De Heeren van Altena leggen zich toe op de middeleeuwse historie van het land van Altena. Van de historie van de heer Van Horne tot aan het dagelijks leven in Altena. De historie van Altena is rijk aan informatie en verhalen.
De Groep De Groep
De Groep Begonnen als een hechte vriendengroep zijn de Heeren van Altena zich gaan toeleggen op het historische middeleeuws reenactment. De gezelligheid en de interesse in de middeleeuwen zorgt voor een sterke verbinding.

Kan je niet wachten om de verhalen te horen van de strijd en overwinningen? Neem dan een kijkje op onze Facebook of Instagram.

Wij portretteren de heeren (en dames)
van het heerlijkheid Altena in de periode van de 15e eeuw.

Ambachten

In het levendige kampement van de rode zalmen laten de Bourgondische bewoners zien hoe men in de middeleeuwen allerlei alledaagse producten en voorwerpen met de hand wisten te vervaardigen. Kom een kijkje nemen bij de verschillende ambachtslieden: onze edelsmid die je alles kan vertellen over de edelmetalen, vraag het hemd van het lijf van onze kledingmaakster, zing de middeleeuwse liederen mee met onze muzikant of ontdek de betekenis van middeleeuwse bestiaria.

Middeleeuws koken

Middeleeuwers houden van twee dingen het meest: een goed gevecht en lekker eten! Ondanks dat het eten in de middeleeuwen verschillend is van wat we nu kennen, eten we onze buik rond aan de heerlijkheid van onze koks. Weten wat de pot schaft? Vraag het onze koks.

Maken van Kleding

In de hoge Middeleeuwen werd de basis gelegd voor datgene wat wij ‘mode’ noemen. Het kantelpunt hiervoor ligt rond 1340, een eeuw van honger, oorlog en de pest. De invloed van de kerk – een voorheen machtig instituut – op het dagelijks leven nam af, waardoor de wereld voor veel mensen veranderde. Waar de kerk altijd tegen het tonen van de menselijke lichaamsvorm was, toonden de nieuwe, strakkere kledingstijlen juist meer vorm. In combinatie met verschillende mouwen en rokken, kreeg men grotere contrasten in vorm. Het beeld werd als het ware interessanter en diverser.

Het grootste deel van de bevolking volgde deze ontwikkeling echter niet, de nieuwigheden rondom ‘mode’ vonden in eerste instantie binnen de adellijke kringen plaats en druppelden daarna langzaam door tot de alle lagen van de bevolking. Hoewel sommige kledingstukken zoals de cotte (een tuniek die over het hoofd aangetrokken wordt) gebruikt bleven worden, werden deze in de 15e eeuw vooral gedragen door werk- en ambachtslieden met een lage status. Dit betreft overigens alleen de mannen, de vrouwen droegen in deze periode vanaf ca. 1440 een jurk met een keurslijf en taillenaad.

Mode laat zich vooral gelden in de tweede kledinglaag (een laag wollen kleding, gedragen over de basiskleding) die bedoeld is om indruk te maken. Deze kleding werd gedragen bij belangrijke gebeurtenissen en de gang naar de kerk.

Wil je meer weten? Vraag onze kledingmaakster van The Golden Quince het hemd van het lijf!

Edelsmeedkunst

Het ambacht van de edelsmid vereist veel vaardigheid. Iemand die zich een kundig edelsmid wil noemen, zal een meester moeten zijn in een aantal ambachten zoals graveren en stenen zetten, gezien het aantal soorten werkstukken die je onder handen zal krijgen, onbeperkt is. Voor het werken met goud en zilver zul je de andere ambachten moeten overtreffen met je kennis en prestatie, op dezelfde manier dat de gebruikte grondstoffen alle andere metalen overklassen in hun edelheid. Laat je door onze edelsmid Jeffrey mee nemen in de kunst van edelmetalen.

Schilderen met pigment

Eeuwenlang maakte men verf door pigment (kleurpoeder) te mengen met eigeel en water, of van gekleurde aardpigmenten zoals rode oker, een rood pigment dat afkomstig is van ijzerhoudend gesteente. Fijngemalen dierenbotten of krijt werd gebruikt voor het pigmentpoeder van witte verf, en verkoold hout werd gebruikt als grondstof voor zwarte verf. Deze verf werd gebruikt voor o.a. Het schilderen van paviezen, iconen en manuscripten.

De manuscripten die bekend staan als bestiaria, met afbeeldingen en beschrijvingen van allerlei soorten beesten – sommige echt, sommige bedacht – behoren tot de populairste en aantrekkelijkste middeleeuwse boeken. Men was afhankelijk van wilde en tamme dieren om te overleven, en had dus een duidelijke interesse in de dieren om hen heen. In de bestiaria is aan elk van de dieren een verhaal verbonden, vaak met een moreel punt; de samenstellers probeerden bij het beschrijven van het dierenrijk een les te trekken uit de goede en slechte eigenschappen van elk wezen.

Leerbewerking

De leerbewerker is een onmisbaar persoon in het kampement. Buidels, schoenen, riemen, tassen... zo veel mogelijk werd van leer gemaakt zodat het lang mee ging. Denk bijvoorbeeld aan stevige handschoenen: voor de koks zodat ze de hete pannen van het vuur kunnen pakken, of voor de ridders als extra bescherming onder hun pantserhandschoenen.

Middeleeuwse keuken
Middeleeuwse keuken
Schilderen met pigment
Schilderen met pigment
Veldkeuken
Veldkeuken
Kleding maken
Kleding maken
Spellen
Spellen
Quilten
Quilten
Sterke verhalen rondom het kampvuur
Sterke verhalen rondom het kampvuur
Golden Quince
Golden Quince
Muziek
Muziek
Borduren
Borduren
Edelsmeedkunst
Edelsmeedkunst
Leerbewerken
Leerbewerken
Koken op kamp
Koken op kamp
Wolverven
Wolverven
Haringhappen
Haringhappen
Middeleeuwse keuken
Middeleeuwse keuken
Quilten
Quilten
Edelsmeedkunst
Edelsmeedkunst
Schilderen met pigment
Schilderen met pigment
Sterke verhalen rondom het kampvuur
Sterke verhalen rondom het kampvuur
Leerbewerken
Leerbewerken
Veldkeuken
Veldkeuken
Golden Quince
Golden Quince
Koken op kamp
Koken op kamp
Kleding maken
Kleding maken
Muziek
Muziek
Wolverven
Wolverven
Spellen
Spellen
Borduren
Borduren
Haringhappen
Haringhappen
 

Ridders en Schutters

Onze ridders demonstreren hoe in de middeleeuwen gevochten werd, in vol harnas of zonder demonstreren zij de verschillende middeleeuwse wapens en technieken waarmee men elkaar vroeger te lijf ging. Dit doen we door demonstraties in een man tot man gevecht of, samen met andere groepen, nemen ze deel aan grote veldslagen.

Bij de demonstraties wordt er gebruik gemaakt van verschillende wapens en technieken. Bekende wapens zoals het langzwaard worden gebruikt, maar we laten je ook zien hoe je jezelf kunt verdedigen in een dolk gevecht. De diverse technieken die onze ridders laten zien zijn afkomstig uit originele middeleeuwse manuscripten.

Wil je zelf ook leren vechten volgens middeleeuwse technieken? Neem een kijkje bij de zwaardvecht school Edel Krieg Dordrecht. Zij leren het je graag!

Evert Robbert van der Wiele
Evert Robbert van der Wiele
Quaeye Werelt 2023
Quaeye Werelt 2023
Schutter Evelynne
Schutter Evelynne
Ridders 2019
Ridders 2019
Quondam 2023
Quondam 2023
Schutter Oz
Schutter Oz
Open tent
Open tent
Ter Apel 2022
Ter Apel 2022
Martinus van Groenestein
Martinus van Groenestein
Bjorn Bogaars
Bjorn Bogaars
Duel op castlefest 2022
Duel op castlefest 2022
Schutter Len
Schutter Len
Evert Robbert van der Wiele
Evert Robbert van der Wiele
Quondam 2023
Quondam 2023
Martinus van Groenestein
Martinus van Groenestein
Quaeye Werelt 2023
Quaeye Werelt 2023
Schutter Oz
Schutter Oz
Bjorn Bogaars
Bjorn Bogaars
Schutter Evelynne
Schutter Evelynne
Open tent
Open tent
Duel op castlefest 2022
Duel op castlefest 2022
Ridders 2019
Ridders 2019
Ter Apel 2022
Ter Apel 2022
Schutter Len
Schutter Len

Geschiedenis
van Altena

Het Land van Altena is een historische landstreek en voormalige heerlijkheid in het noorden van Noord-Brabant. Het gebied wordt in het noorden begrensd door de Afgedamde Maas en de Boven-Merwede, in het westen door de Biesbosch, in het zuiden door de Bergsche Maas en in het zuidoosten door het Land van Heusden.
Het wapen van het Huis Altena toont twee zalmen, verwijzend naar de riviervisserij, die in het Land van Altena een belangrijke bron van inkomsten was.

Het Land van Altena was oorspronkelijk een leen van Brabant aan de graaf van Kleef, en werd door de heren van Heusden als achterleen gehouden. De heren van Altena waren waarschijnlijk eerst gewone grootgrondbezitters die namens de graaf van Kleef dit gebied mochten besturen. Omdat Kleef ver weg lag, gedroegen de heren van Altena zich alsof zij de baas waren. Ook het Land van Heusden viel onder de graven van Kleef, en ook hier gedroegen de heren zich alsof zij niets met Kleef te maken hadden.

Kasteel Altena

Omdat Woudrichem groeit in de 10e eeuw, ontstaan er straten in de nederzetting. Waarschijnlijk werd de plaats beschermd door een houten palissade en mogelijk een gracht. Omdat Woudrichem een vrij gebied tussen de hertogdommen Brabant en Gelderland en het graafschap Holland is, gaat het economisch erg goed in Woudrichem. Het plaatsje groeit uit tot de hoofdstad van het gebied.

Het graafschap Holland grensde aan het Land van Altena en de graaf van Holland wilde graag meer te vertellen krijgen in dit gebied. In 1230 droeg Dirk van Altena zijn slot Altena – dit stond in Almkerk – en de Woudrichemmerwaard over aan de graaf van Holland, om het vervolgens in leen terug te krijgen. Nu hadden de heren van Altena twee leenheren. De heren van Altena bewoonden een kasteel, wat in Almkerk stond en niet meer bestaat, maar de heuvel waar het kasteel stond is nog goed te zien aan de rand van de Alm bij Almkerk. De naam van de familie Van Altena is in de 14e eeuw de naam geworden voor het hele gebied, hiervoor nog de Woudrichemmerwaard genoemd.

Graaf Willem III maakte in 1332 van gunstige omstandigheden gebruik om het leenheerschap van Altena te kopen; de grafelijke riviertol van Niemandsvriend (bij Sliedrecht) werd in 1354 als grenstol naar Woudrichem verplaatst. Nu is de heer van Altena alleen nog leenschuld verschuldigd aan de graaf van Holland.

In de latere middeleeuwen waren de heren Van Horne leenman van Altena, de familie Van Altena was inmiddels uitgestorven. In 1357 wist graaf Willem V, tegen een belofte van hulp in de opvolgingsstrijd tegen Vlaanderen, stad en lande van Heusden van Wencelaus en Johanna van Brabant te verkrijgen, maar hij overleed kort daarna. Zijn zoon was nog erg jong en werd door zijn oom, Dirc Loef, aan de kant geschoven. Zo werd Dirc Loef van Horne de nieuwe heer van Altena. Hij vestigde zijn gezag over het Land van Altena met militair geweld, en liet tegenover Woudrichem een kasteel bouwen, Slot Loevestein. Na elf jaar verloor Dirk Loef zijn leen. Door toedoen van de nieuwe hertog van Holland, Albrecht werd het teruggegeven aan zijn neef Willem VII van Horne. Slot Loevestein bleef wel zijn eigendom, maar hij mocht het niet aan anderen dan aan de heer van Altena verkopen.

In 1386 geeft Willem VII van Horne opdracht voor de bouw van de stadsmuren om Woudrichem. In de Hoekse en Kabeljauwse twisten was Willem aanvankelijk een bondgenoot van Albrecht van Beieren, graaf van Holland, maar raakte bij deze uit de gunst. De leenrechten van Altena werden vervolgens aan Willem van Horne ontnomen en toegekend aan Albrecht's zoon Willem van Oostervant, de latere Willem VI van Holland. Dit was een grote fout, want in 1392 was Willem betrokken bij een samenzwering tegen zijn vader. De samenzwering mislukte en Willem vluchtte naar zijn kasteel bij Almkerk en vandaar naar het zuiden. Zijn vader belegerde in 1393 de burcht en maakte die met de grond gelijk.

In 1394 sluiten vader en zoon weer vrede. In 1404 werd Willem VI zelf graaf van Holland en krijgt hij te maken met de Arkelse Oorlog, een oorlog tussen Holland en de familie Van Arkel uit Gorinchem die was begonnen in 1401. Dit heeft voor Woudrichem fatale gevolgen: als Willem dreigt om krijgsgevangenen te radbraken, steken Arkelsen vanuit Gorinchem over naar Woudrichem en branden de stad plat. Willem wist de stad terug te veroveren in 1412, waarmee hij de familie Van Arkel er definitief onder wist te krijgen. Dit had voor Woudrichem het onaangename gevolg dat grafelijke tol naar Gorinchem in 1420 werd verplaatst.

Dit alles past in een onrustige periode op het einde van de Middeleeuwen in ons land. Allerlei adellijke families en steden voerden met elkaar oorlog. We noemen deze periode de Hoekse en Kabeljauwse twisten, vernoemd naar de verschillende facties binnen de elite van het graafschap Holland. In deze periode speelt een jonge gravin, Jacoba van Beieren, een grote rol, haar naam is nog steeds verbonden met Woudrichem. In 1419 komen de belangrijkste edelen met hun gevolg naar Woudrichem om te praten over de problemen van Jacoba met haar oom, Jan van Beieren. Jacoba was de dochter van graaf Willem VI. In 1417 was Jacoba haar vader opgevolgd als gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. Het was voor haar als vrouw erg moeilijk om gravin te blijven, alleen een sterke en machtige echtgenoot zou haar kunnen helpen. Toen de Duitse keizer Jacoba's oom Jan van Beieren als opvolger van Willem VI aanwees, laaiden de Hoekse en Kabeljauwse twisten weer op. Daarom werd in Woudrichem over de vrede onderhandeld, deze vrede noemen we de ‘Zoen van Woudrichem’.

Deze vrede maakte geen einde aan de ruzie tussen Jacoba en haar oom. Jacoba vertrekt naar Engeland om daar steun te vinden voor haar strijd. Ze trouwt met Humphrey van Gloucester, zoon van koning Hendrik IV van Engeland, maar hij doet weinig voor Jacoba. Inmiddels was haar oom Jan van Beieren overleden, met Jacoba's neef Philips van Bourgondiƫ als zijn erfgenaam. Hij neemt Jacoba gevangen en sluit haar op in Gent. In 1425 weet Jacoba te ontsnappen en via Woudrichem vlucht ze naar Gouda. In 1428 sluit ze vrede met haar neef Philips, maar zij moet haar macht afstaan aan Philips. Hiermee komt een einde aan een langslepend conflict, en Philips van Bourgondiƫ erkende in 1452 als hertog van Brabant zijn recht als graaf van Holland op Heusden.

In de 16e eeuw trachten de heeren Van Horne van hun aanzienlijke positie in de Bourgondische Nederlanden gebruik te maken om Altena tot een soevereine heerlijkheid verheven te krijgen. Het schijnt, dat Philips II er wel oren naar had, maar de Nederlandse Opstand kwam tussenbeide. De positie van de heren Van Horne werd bij de splitsing tussen Noord- en Zuid-Nederland dubieus en de Staten van Holland maakten in 1590 van de gelegenheid gebruik om alle rechten van het geslacht Van Horne op Altena af te kopen.

Land van Altena - House of Horne
Canon van Altena

Contact

Een naam is verplicht
Een valide email is verplicht
Een onderwerp is verplicht
Een bericht is verplicht